1) RİBOZOM: Protein sentezlemekle görevli organeldir. Özellikleri de aşağıda hacı.
- En ufak organeldir
- Zarsızdır
- Yapısında RNA ve proteinler vardır
- Büyük alt birim + küçük alt birimden oluşur.
- Her canlı hücrede mutlaka ribozom vardır
2) ENDOPLAZMİK RETİKULUM (E.R.): Hücre içi taşıma işlerini yapan organeldir.
- Hücre içerisinde nakliyecilik yapar
- Sitoplazmadan çekirdeğe doğru uzanan borucuklardan oluşur
- Eğer üzerinde ribozomları varsa granüllü ER adını alır yoksa granülsüz ER denir
- ER borucukları Hücre iskeletine katkı sağlar
- Besinlerin taşınması , atıkların hücre zarına taşınıp dışarı verilmesi ve bazı maddelerin depolanması görevleridir
3) GOLGİ CİSİMCİĞİ: Hücrede salgılama , büyük molekülleri sentezleme ve paketleyip birleştirme işlerini yapar.
- Granülsüz E.R. organelinden meydana gelmiştir ve tek katlı zarlıdır
- Görevi hücrede salgılama ve paketlemedir //hediye paketi değil =)//
- Bitkilerin koku yayan bölgelerinde,
- Enzim salgılayan hücrelerde,
- Hormon salgılayan dokularda,
- Özetle nerede salgı veya salgı bezi varsa orada bol miktarda golgi bulunur
- Süt bezlerinde süt oluşumu, goblet hücrelerinde mukus oluşumu, bitkilerde koku veren uçucu yağların oluşumu ve bunların salgılanmasında görev alır
- Glikoprotein, lipoprotein ve glikolipitleri sentezler
- Lizozomlar ve kofullar golgiden oluşabilmektedir.
4) LİZOZOM: Hücre içi sindirimle görevli organeldir ama sindirim lizozomun içinde olmaz, lizozom sadece sindirim enzimleri taşıyan keseciktir.
- ER veya Golgiden meydana gelir
- Lizozom hücre içi sindirimden sorumludur
- Tek katlı zar ile çevrelenmiştir
- Zar yırtılırsa hücre kendini sindirir ( otoliz )
- Lizozomu hücrenin midesi gibi düşüneceğiz
- Lizozom ile hücre içine alınan besinler sindirilir
- Lizozomun yapısı lipoproteindir
- Sindirim daha küçük parçalara ayırmaktır
- Akyuvarlarda bolca bulunur
Lizozomun Özel Görevleri ve Fonksiyonları
- Hücreler fagositoz ve pinositoz ile hücre içine büyük moleküller alırlar bunlar lizozom enzimleri ile sindirilir
- Hücre içindeki yaşlı ve özelliğini kaybeden organellerin sindirilip imha edilmesini sağlar
- Parmak oluşumu, kurbağa larvasının kuyruğunun kopması lizozom ile gerçekleşir.
- Savunma hücreleri (akyuvarlar gibi ) zararlı bakterileri lizozom ile hücre içerisinde sindirir.
- Lizozom kesesinin yırtılması veya hücrenin zarar görmesi durumunda lizozom içindeki sindirim enzimleri hücreyi sindirir bu olay otoliz dir. (kendini sindirme)
- Alyuvarlarda lizozom bulunmaz
5) MİTOKONDRİ: Oksijenli solunumun gerçekleştiği organeldir mitokondri hücrenin enerji santrali olarak çalışır. Yediğimiz besinlerden karbonhidratlar,yağlar ve proteinler çeşitli aşamalardan itibaren oksijenli solunum tepkimelerine dahil olurlar.
- Oksijenli solunumdan sorumlu organeldir
- Mitokondride besinlerden ATP enerjisi üretilmektedir
- Çift zarlıdır veETS bulundurur(Elektron Taşıma Sistemi)
- İç zarınının kıvrımlarınaKRİSTA denir ETS elemanları burada yer alır
- İç zarının arasındaki sıvıya MATRIX denir solunum enzimleri DNA,RNA ve ribozomlar yer alır
- Mitokondri hücre kontrolünde kendini çoğaltabilir
- Kendisine ait DNA RNA ve Ribozomu vardır
6) SENTROZOM: Hayvan hücrelerinde hücre bölünmesi sırasında oluşan iğ ipliklerini meydana getirir.
- Sadece hayvan hücrelerinde bulunur
- Hücre bölünmesinde iğ ipliklerinin oluşmasından sorumludur
- Hücre bölünmesi esnasında kendini eşleyerek hücrenin zıt kutuplarına çekilir
- Bir sentrozom birbirine dik iki sentriolden oluşmaktadır
- Sentrozom bitki hücrelerinde bulunmaz buna rağmen bitki hücrelerinde de iğ iplikleri gözlenir
7) KOFUL
- Tek katlı zarla çevrili içi dolu keseciklerdir.
- Hayvan hücrelerinde kofullar bitki hücrelerinden daha küçüktür.
- Organik ve inorganik maddeleri depo ederler.
- Bitki hücrelerinde büyük merkezi koful vardır bu koful içindeki koful öz suyu turgor yaparak hücreye diklik ve desteklik sağlar.
- Besin kofulu,sindirim kofulu,kontraktil koful,boşaltım kofulu vb.
8) PLASTİDLER:
- Plastidler 3 çeşittir
- Kloroplast, Kromoplast ve Lökoplast
- Plastidler Bitki hücrelerinde ve Alglerde görülür.
- Kloroplast ise paramesyum gibi bir hücrelilerde de görülür
A) Kloroplastlar
- FOTOSENTEZ kloroplastlarda gerçekleşir
- Bitkiye yeşil renk veren klorofil bulundururlar
- Çift zarlıdırlar yapılarında ETSbulunur
- Kendine ait DNA veRNA bulundurur
- Hücre kontrolünde kendini eşleyebilir
- Kendisine ait Ribozomları bulunur
- Kloroplast bitki hücrelerinde ve bazı ökaryot bir hücrelilerde bulunur.
- Kloroplastlarda Tilakoit adı verilen bir zar sistemi vardır.Bunlar üst üste dizilmiş bozuk paralara benzer
- Bu üst üste dizilmiş disklerin birleşmesiyle Granumlar oluşur.
- Granumların arasını dolduran renksiz maddeye de Stroma adı verilir.
B) Kromoplastlar
- Bitkiye Turuncu, Kırmızı ve Sarı rengi kazandıran plastitlerdir.
- Bitkilerin çiçeklerine sonbaharda yapraklarına ve meyvelerine renk verirler.
- Kromoplastlara renk veren maddelere Karotenoit adı verilmektedir.
- Sonbaharda kloroplastların yapısı bozulur bunlar kromoplastlara dönüşür (sarı yapraklar)
C) Lökoplastlar
- Bitkinin nişasta ve protein depolamakla görevli plastitleridir
- Renksizdirler
- Bitkinin ışık almayan depo organlarında bulunurlar
- Lökoplastlar ışık alırsa Kloroplasta dönüşür.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder